Funkcjonowanie euro w praktyce gospodarczej.

Podstawowym motywem ekonomicznym wprowadzenia euro było stworzenie możliwie najkorzystniejszych warunków dla rozwoju handlu i współpracy gospodarczej w obrębie Jednolitego Rynku wewnętrznego towarów i usług. Wiadomo, że przedsiębiorstwa z krajów Unii Europejskiej handlują przede wszystkim ze sobą (handel wewnątrzunijny stanowi około 2/3 handlu zagranicznego tych krajów). Najważniejsze korzyści wynikające dla tych przedsiębiorstw z faktu istnienia euro to:

• wyeliminowanie kosztów związanych z transakcjami wymiany walut narodowych (opłaty i prowizje bankowe) stosowanych we wzajemnych rozliczeniach handlowych oraz z innych tytułów;
• wyeliminowanie ryzyka kursowego w obrotach wzajemnych, oraz kosztów zabezpieczania się przed nim. Występująca do końca 1998 r. zmienność kursów między walutami krajów UGW stanowiła czynnik negatywnie wpływający na rozwój handlu oraz na realizację inwestycji w innych krajach członkowskich. Zabezpieczanie się przed ujemnymi skutkami ryzyka kursowego stosowane było w praktyce niemal wyłącznie przez duże przedsiębiorstwa, zaś małe i średnie firmy na ogół nie były w stanie podjąć odpowiednich środków zabezpieczających, narażając się w ten sposób nieraz na poważne straty. To z kolei ograniczało aktywność. wielu z tych firm jedynie do rynku krajowego;
• zwiększenie możliwości rozwojowych poprzez rzeczywiste rozszerzenie rynku zbytu na obszar całej UGW w rezultacie zniesienia swego rodzaju „granic walutowych” między krajami członkowskimi, istniejącymi uprzednio, mimo wyeliminowania barier celnych i pozacelnych we wzajemnych obrotach. Zastąpienie kilkunastu walut narodowych jedną wspólna walutą – euro – stało się ważnym czynnikiem zwiększającym przejrzystość rynku unijnego, dzięki możliwości łatwiejszego porównania cen w poszczególnych krajach, zarówno przez finalnych konsumentów, jak i przez przedsiębiorstwa dokonujące zakupów na cele konsumpcyjne oraz zaopatrzeniowo-inwestycyjne. Łatwiej jest więc teraz wybrać towary charakteryzujące się dobrą relacją między ceną, a jakością. Zwiększona przejrzystość rynku sprzyja więc ekspansji firm dynamicznych, będących w stanie oferować. swe towary i usługi po konkurencyjnych cenach;
• powstanie nowych możliwości pozyskiwania środków na finansowanie działalności. Wynika to z tego, że euro ułatwia funkcjonowanie Jednolitego Rynku finansowego w ramach UGW. Bez ryzyka kursowego oraz kosztów transakcyjnych związanych z wymianą walut przedsiębiorstwom łatwiej zaciągać. kredyty w bankach działających w innych krajach członkowskich. Łatwiejsze też stało się emitowanie papierów wartościowych. Jest to szczególnie ważne z punktu widzenia większych przedsiębiorstw, zainteresowanych tym, aby znaleźć. nabywców tych papierów na całym rynku Unii, a nie tylko na rynku narodowym. Od samego początku istnienia euro, bardzo dynamicznie rozwijały się nominowane bezpośrednio w tej walucie emisje obligacji przedsiębiorstw. Rozwojowi rynku tych obligacji sprzyja fakt, że rządy krajów UGW od kilku lat już z dużym sukcesem ograniczają deficyty w budżetach narodowych. W ten sposób oszczędności społeczeństwa mogą w znacznie większym niż poprzednio stopniu zostać. skierowane na finansowanie działalności gospodarczej. Ważne jest też to, że wywołana pojawieniem się euro konkurencja między instytucjami finansowymi z poszczególnych krajów owocuje niższymi kosztami udostępnianych przez nie środków.

Okres przejściowy w rozliczeniach

Okres przejściowy, czyli okres przed pojawieniem się banknotów i monet euro, przedsiębiorstwa z krajów UGW wykorzystują na dostosowania o charakterze strategicznym oraz organizacyjno-technicznym. W ich interesie leży podjęcie i realizacja takich działań, które dadzą im szanse na osiągnięcie pełnych korzyści wynikających z udziału w wielkim jednowalutowym rynku. Działania strategiczne, to określenie zasięgu geograficznego działalności wewnątrz Unii i dostosowanie do tego produktu i polityki cenowej oraz kanałów dystrybucji. Działania w sferze organizacyjnej i technicznej, to m.in. dostosowanie systemu fakturowania sprzedaży i zakupu, systemu księgowania i sporządzania sprawozdań finansowych, zamiany w zarządzaniu płynnością w przedsiębiorstwie, przestawienie kas rejestrujących, a także systemów informatycznych.

EWG Europa i inne państwa świata

Wśród ważniejszych kwestii związanych z dotychczasowym funkcjonowaniem euro w praktyce stosunkowo najwięcej dyskusji wywoływała spadkowa tendencja kursu tej waluty wobec dolara (w okresie od swego pojawienia się w 1999 r. do września 2000 r. euro zdeprecjonowało się wobec dolara o około 30%) oraz innych walut międzynarodowych. Rozważając przyczyny tego stanu rzeczy należy stwierdzić, że spadek kursu euro był rezultatem nie tyle słabości gospodarki krajów UGW, co bardzo dynamicznego rozwoju gospodarki Stanów Zjednoczonych. Wysokie tempo wzrostu gospodarczego w ostatnich latach (rzędu 5-6%, przy wzroście PKB na obszarze euro ok.2%) w tym kraju i wyższe stopy procentowe (o około 2-3 punkty proc.) przyczyniały się znacząco do odpływu kapitału z Unii i lokowania go w dolarach, a to z kolei powodowało spadek kursu euro.

Kurs euro w świecie

Na słabszą pozycję euro wśród walut międzynarodowych wpływały także pewne słabości strukturalne gospodarek większości krajów UGW (głównie mało elastyczny rynek pracy, nadmierna regulacja niektórych dziedzin gospodarki). Warto jednak wskazać, że kraje te podjęły ostatnio daleko idące działania (w tym redukcja podatków i innych obciążeń przedsiębiorstw), w celu ograniczenia tych słabości, by zmniejszyć hamulce aktywności gospodarczej. Owocują one szybkim przyrostem nowych miejsc pracy i zmniejszaniem się stopy bezrobocia (w 1997 r. stopa bezrobocia w krajach UGW wynosiła 11,6%, w maju 2000 r. 9,2%). Daje to szanse na przełamanie spadkowego trendu euro wobec dolara. W tym kierunku będzie również oddziaływać korzystne tempo wzrostu gospodarczego w krajach obszaru euro (szacowane na 3,1% w 2001 r.) oraz wyraźnie mniejsze niż poprzednio tempo tego wzrostu w Stanach Zjednoczonych (3,3% w 2001 r.).

Oceniając dotychczasowy spadek kursu euro wobec dolara i innych walut, należy zauważyć, że z punktu widzenia gospodarek krajów UGW nie było to zjawisko jednoznacznie negatywne. Służyło ono bowiem rozwojowi eksportu tych krajów, stanowiąc w ten sposób motor napędzający koniunkturę. Istotne jest też to, że deprecjacja euro, nie wpłynęła istotnie na stopę inflacji w ramach UGW, gdyż w dalszym ciągu kształtuje się ona na poziomie około 2%. Bank centralny Unii podejmie działania na rzecz stabilizacji kursu euro tylko wtedy, gdy uzna, że jego dalszy spadek zagraża stabilności cen wewnętrznych.